Kapel Sint-Gillishospitaal
Ongeveer halverwege de oude Torrepoort en de nieuwe Brusselsepoort werd rond 1214 door Mathilde I een nieuw hospitaal opgericht, toegewijd aan Sint-Gillis. Sint-Egidius, de patroonheilige van dit hospitaal, wordt vereerd als patroon van het vee (1 september).
In 1223 werd het hospitaal omgevormd tot een cisterciënzerinnenabdij door toedoen van Mathilde I. De jonge abdij moest echter al snel verhuizen aangezien een abdij volgens de statuten van de orde afgelegen moet liggen. Zij verhuisden hierop naar de Zwijvekekouter buiten de stadsmuren, maar de zetel van de parochie werd in 1228 overgebracht naar de gebouwen van het gewezen Sint-Gillishospitaal.
Nieuwe Parochiekerk 13e eeuw
Slechts een klein deel van de oorspronkelijke parochie van Zwijveke lag binnen de stadsmuren (Sint-Gillis-binnen of intra muros) en de bewoners buiten de muren moesten steeds de stadspoorten door om kerkdiensten bij te wonen.
De kapel van het gewezen Sint-Gillishospitaal werd hierdoor al snel te klein waardoor er in de 13e eeuw een nieuwe parochiekerk werd opgericht in de onmiddellijke omgeving. Tijdens de godsdiensttroebelen (1578) werd deze kerk in brand gestoken. Pas in 1584 kon ze opnieuw in gebruik worden genomen.
18e-eeuwse Sint-Egidiuskerk
Door de sterk toenemende bevolking werd in de volgende eeuwen de parochiekerk opnieuw te klein en in 1779 werd de oude kerk afgebroken, met uitzondering van de toren en het koor. De benedenkerk werd in 1780-81 herbouwd.
De kerk onderging sedert de tweede helft van de 19e eeuw enkele restauratiewerken. In 1866 restaureerde stadsarchitect Edouard Bouwens de toren, het koor en de sacristie. Pas in 1912-1913 kwam de benedenkerk aan de beurt. Architect Valentin Vaerwijck voorzag de kerk toen van een nieuwe gevel in neobarokstijl, maar behield de 18e-eeuwse ingangspoort.
In de tweede helft van de 20e eeuw werd de kerk opnieuw gerestaureerd.
Pastorie
Achter de kerk, omgeven door een vijver en een oase van groen, staat de pastorie. Ze werd in 1852 op de fundamenten van de oude pastorie opgetrokken, naar de plannen van architect Johan Beeckman. Ze paalt achteraan aan de eveneens beschermde resten van de abdij van Zwijveke: de monumentale toegangspoort (1755), de gaanderij (1690) en een 18e-eeuwse dienstgebouw. Hier bevindt zich nu het Zwijvekemuseum.
Vredesklokkenspel aan het Heldenplein
In de toren van de kerk zit een prachtig vredesklokkenspel. Alle informatie hierover kan je hieronder downloaden.
Je kan Beiaard Dendermonde ook volgen op Facebook.
