De burgers van Dendermonde drongen er in de tweede helft van de 19e eeuw bij het stadsbestuur op aan om het muziekonderricht weg te halen bij de gesubsidieerde muziekverenigingen en een eigen stadsmuziekschool te starten.
Na heel wat politiek gekakel tussen de liberalen en de katholieken, kreeg dit project eindelijk vorm: op 12 april 1875 werd de ‘Stedelijke Muziekschool’ officieel geopend: één directeur, twee leerkrachten, 125 leerlingen en “ twee schoone en groote klassen”. Die klassen bevonden zich op de eerste verdieping van het Vleeshuis op de Grote Markt. Drie keer in de week werd er twee uur ‘zangles’ gegeven: op maandag-, donderdag- en zaterdagavond.
De muziekschool was in trek en men richtte een viool-, fluit- en klarinetklas in. Vijf jaar na de opening kwam er een notenleerklas voor volwassenen en nog eens twee jaar later, in 1882, mochten ook meisjes zangles volgen. Hiervoor werd juffrouw Astérie De Groote benoemd tot “meesteres van 50 jonge juffers”. Al snel volgde nog een klas koperblazers. Het stadsbestuur wou immers muzikanten kweken die processies en ommegangen konden opluisteren!
In 1899 verhuisde de muziekschool naar de benedenverdieping van het Vleeshuis. De school bleef groeien, maar de Duitse bombardementen in september 1914 raakten ook haar werking. Het Vleeshuis, dat als bij wonder relatief ongeschonden de verwoesting had overleefd, werd opgeëist voor de stadsdiensten.
De muziekschool begon aan een zwervend bestaan dat 15 jaren zou duren. In 1930, 55 jaar na haar oprichting, verhuisde de school naar het neoclassicistische gebouw in de Kerkstraat waar in de 19e eeuw het postkantoor nog gehuisvest was. De muziekschool moest dit gebouw delen omdat de stedelijke bibliotheek, de stedelijke nijverheidsschool en zelfs het brandweerarsenaal hier al aanwezig waren.
Tijdens de jaren nadien werden er steeds meer instrumentklassen ingericht. De muziekschool werd in 1942 gequoteerd als onderwijs van eerste categorie en mocht zich van toen af profileren als Academie.
De afdeling 'Woord' startte en werd snel heel succesvol. Een tiental jaren geleden volgde de oprichting van een afdeling 'Dans'. De Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans (SAMWD) werd hierdoor een feit.
Het leerlingenaantal steeg en de academie barstte uit haar voegen. De bibliotheek, de brandweer en de nijverheidsschool verlieten achtereenvolgens het pand in de Kerkstraat. Er drongen zich echter een aantal grondige verbouwingen op, die in 2022 succesvol werden afgerond.
De SAMWD kan nu moeiteloos de tijd trotseren tot het volgende grootse jubeljaar in 2075!
